نسل کشی در قزل آباد مزارشریف

نسل کشی در قزل آباد مزارشریف

طالبان در 17 اسد سال 1376 ه.ش زمانیکه از سمت شرق ولایت بلخ به شهر مزارشریف حمله نموده بودند،دردهکده هزاره نشین  قزل آباد که در 9 کیلو متری جنوب شرق شهر مزارشریف قراردارد ، دست به کشتار جمعی مردم بی گناه زدند.


نیرو های طالب قبل از حمله1376 به مزارشریف  ولایات کندزو بغلان را تصرف نموده بودند و در ولسوالی تاشقرغان بلخ با نیرو های  ریس جمهور همان وقت برهان الدین ربانی ،جنرال دوستم و محقق اضافه از یک هفته جنگ کردند. وسرانجام خط دفاعی ایتلاف شمال رابتاریخ هفدهم اسد  درهم شکسته وارد اطراف شهر مزارشریف شدند.

محمد رسول یکی از شاهدان کشتار طالبان در قزل آباد خاطرات تلخ آنروز را که به قول خودش تا آخر عمر فراموش نخواهد کرد چنین بیان می کند: حوالی ساعت ده بجه روز  اکثرما مردم قریه  در سرک عمومی کابل مزار که از قریه ما با وضاحت معلوم میشود دیدیم که تعداد زیادی از موتر های نظامی وعساکرایتلاف شمال به طرف شهرفرار میکنند، دانستیم که طالبان پیروز شده و قوت های جبهه شمال در حال فرار بطرف غرب شهر میباشند و حوالی ساعت دوازده بجه بود که طالبان در پنجصد متری قریه دهقانانی را که مصروف کوبیدن خرمن گندم خود بودند و  عبدالحسین کاکه،سردارمحمد،ذبیع الله و عبدل نام داشتند با ضربه کلاشینکوف به شهادت رساندند از صدای فیر های کلاشینکوف تعدادی از منازل خود بیرون شدیم وبعد ازچند دقیقه طالبان داخل قریه ما شدند و هر کسی را که می دیدند بالایش فیر میکردند. من با مامایم در خم پیچ کوچه ها فرار کردیم و در غاری در زیر یک پل پناه بردیم و سه شب و روز در آنجا مخفی شدیم."

آقای رسول که باشنده اصلی دهکده قزل آباد است و فعلا دوکاندار شهر مزار شریف میباشد   در حالیکه  اشک در چشمانش حلقه زده بود اضافه کرد: ما فکر نمی کردیم که طالبان با مردم بیگناه کاری داشته باشند لهذا بزرگان قریه هریک محمد سرور ریش سفید که از 80 سال بالا عمر داشت ، سخیداد قریه دارسابق،خیرمحمد قریه داربرحال آن زمان،حسین علی خوجین،بابه غلام سخی ملازم مکتب،حاجی خیرمحمد محاسن سفید 85 ساله،ابراهیم دوکاندار ،بازمحمد دهقان و چند تن دیگر به استقبال طالبان رفتند تا پیروزی شانرا تبریک گفته حالی نمایند که مردم ناتوان وغریبکار قریه با طرفین در گیر کدام پیوندی ندارند و راه خروج از کوچه های قریه  را برای آنها نشان دهند . و اما طالبان همه را  گرفتند و نظر به امر قوماندان خود که بعد معلوم شد اسم سرگروپ ملا دادمحمد بوده با فیر ماشیندار همه را یکجا کشتند و یکی را هم زنده نگذاشتند . این بزرگان قزل آباد از85 تا 55 سا ل عمرداشتند که خلاف  تمام قوانین جنگ  مظلومانه به شهاد ت رسیدند.

ملا دادمحمد آخند قوماندان گروپ پنجاه نفری طالبان در آنزمان بود که فعلا معلوم نیست در کجا میباشد و با ملا دادالله لنگ سر قوماندان اعلی طالبان که بعد از حاکمیت کرزی افراد پراگنده نظامی  طالبان را تجدید سازمان داد و در جنگ با نیرو های ناتوکشته شد مجزا است .

آقای رسول با اشاره به قبرستان دهکده خواست تا گور های دسته جمعی قربانیان کشتار طالبان را نشان دهد و میگوید که بعد از سه روز طالبان رفتند و به کمک کسانیکه ازین روز شوم جان سالم برده بودند،  53 نفر را در گور های 8 تا 12 نفری دفن نموده اند.

کشتار مردم شیعه هزاره نه تنها در دهکده قزل آباد بلکه بعد از آن در مناطق دیگر ولایت بلخ چون سید آباد،جوار قبر مزاری و ولسوالی چمتال نیز توسط طالبان صورت گرفته است .

این نسل کشی ها در حالی عملی شده است که بعد از تصرف مزار شریف والی طالبان ملا نیازی از طریق رادیو محلی دولتی پیروان مذهب تشیع را غیر مسلمان خوانده و کشتن هزاره ها را جهاد عنوان نموده بود . نه تنها ملا نیازی بل جرگه ملا های طالبان در شهر کابل جنگ با ایران را جهاد اعلام نموده بودند.

لازم به تذکر است که طالبان برداشت سختگیرانه در فرقه های مذهبی دین اسلام دارند و پیروان دیگر مذاهب این دین را مسلمان نمی دانند. طالبان پیرو مذهب حنفی و شیعه ها پیرو مذهب جعفری میباشند.

باشنده ی دیگر دهکده قزل آباد آقای عبدالرحیم میگوید:"کشتار مردم قزل آباد در سال 1376 یک نسل کشی توسط طالبان بود که هفت تن از اعضای فامیل من هریک سفر محمد ،نصیر احمد که متعلم صنف 11 مکتب بود ،بازمحمد ،نورمحمد دهقان و ابراهیم دوکاندار و خانم حاجی سخیداد کاکا خانم بیسواد منزل  و خود حاجی سخیداد کاکا فرد غریبکار درآن فاجعه کشته شدند"

آقای رحیم اضافه کرد که هیچگونه دفاع نظامی درآنروز علیه طالبان درقریه صورت نگرفته ویک فرد مسلح هم در قریه وجود نداشت، طالبان حتی مرد 85 ساله  ی بنام حاجی خیر محمد را که با قرآن شریف به استقبال شان رفته بود سر بریدند و به زنها و اطفال ما هم رحم نکردند.

نسل کشی در قوانین بین المللی جز جرایم ضد بشری خوانده شده  و در کنوانسیون1948 به حیث عملی که به قصد نابود کردن قسمی یا کلی ملیت،قوم،نژاد یا گروه های مذهبی انجام شود،تعریف گردیده است.

افغانستان در سال 2003 میلادی عضو محکمه بین المللی آی.سی.سی گردیده است که محکمه مذکور عاملین جنایات جنگی و جنایات ضد بشری را مورد پیگرد و جزا قرار میدهد. مطابق قوانین این محکمه  در صورت تقاضای دولت افغانستان مرتکبین جرایم مربوط به نسل کشی که جنایت علیه بشریت خوانده میشود اگر هم قبل از 2003 میلادی صورت گرفته باشد  از طرف این محکمه بین المللی مورد  مجازات قرار داده میشود.

محمد کریم باشنده دیگر قریه قزل آباد مدعیست  که یک سال قبل لیست و شهرت مکمل تمام قربانییان هفده هم اسد قریه قزل آباد را  به کمیسون مستقل حقوق بشر افغانستان سپرده است و درین لیست اعم از محصل ،متعلم ،دریور، تراکتور چی ،دهقان ،چوپان ،دوکاندار وغریبکار را مشخص نموده و ازینکه نتیجه این عمل خود را تا اکنون نمی داند و لمس ننموده متاثر است او میگوید:" در قریه ما250 فامیل زنده گی  می کنند و همه یکدیگر را می شناسیم تا حال چند بار لیست دادیم هیت ها و فعالین حقوق بشر آمده  قبرها ی دستجمعی را دیده هیچ فایده نکرد.  

ریس دفتر ساحوی کمیسون مستقل حقوق بشر افغانستان آقای سید محمد سامع تایید می کند که اسناد انکار ناپذیر در مورد قتل جمعی مردم دهکده قزل آباد که شامل جنگ با طالبان در آنزمان نبودند به بخش عدالت انتقالی دفتر شان  وجود دارد.

امروز دسترسی به  طالبان مشکل است و طالبان  منحیث اپوزیسیون مسلح دولت افغانستان  با نیرو های ناتو و اردوی افغان در نبرد گرم قرار دارند و به هیچ قانون ملی و بین المللی پابندی ندارند وحتی رسانه ها قادر به تماس با آنها نمی باشند .

 یکتن از متضررین نسل کشی قزل آباد که حاجی معاون نام دارد وانگشتانش بنابر اصابت مرمی قطع شده است صحبت با مطبوعات را بی فایده میداند .

آقای معاون به جزا دادن ناقضین حقوق بشر و عاملین نسل کشی در افغانستان بی باورشده  می گوید : "چه برای هر خبر نگار درد خود را تازه کنم باز خواست گر کیست؟جنایاتی که از گذشته تا حال از طرف سلاح دارها بالای مردم شده کی پرسان کرده؟ بالای من گروپ ملا دادمحمد و دستیار اوملا ستار فیر نمود ه که شاید هنوز ملا ستار آخند  زنده باشد.

او با اشاره به انگشتان قطع شده و شکم مرمی خورده خود افزود که گناه مرد پیری چون من چه بود؟ که به این حال روز افتادم و آه کشیده مرگ فرزند جوان خود صمد جان را یاد آور شد.

او اضافه نمود که با فرزند اش یکجا حکمت الله محصل اقتصاد پوهنتون بلخ ، برات مشهور به نو خانه که تاکسی دریور بود،مستری نورمحمد کپی کش ،خلیفه عیسی  دریور و سخیداد راننده تراکتور با ضربه کلاشینکوف کشته شده است . آقای معاون در حالیکه با دستار سرخود اشک هایش را پاک میکرد میگفت : " دها نفر شاهد وجود دارد که  تراکتور سخیداد از 6 عصر یعنی زمانیکه طالبان او را از سر جلو تراکتور پایین نمودند و بالایش فیر کردند الی نیمه های شب همچنان چالان بود وتا وقتیکه تیل تراکتور تمام شد و آنگاه خاموش گردید.

بیان حاجی معاون نشان دهنده شدت جنگ آنروز،وحشت و نبود مردم  در خیابان های دهکده قزل آباد است که احدی نبوده تا تراکتور مرد قربانی شده را لااقل خاموش نمایید.

محمد صادق باشنده  دروازه تاشقرغان مرکز شهرمزارشریف که بعد از تمام شدن جنگ ، بخاطر حل معامله پولی و خبر گیری از شریک دوکان خود روانه دهکده قزل آباد گردیده چنین حکایه می کند : وقتی من داخل قریه شدم دیدم که مردم در حال جمع آوری اجساد و قبر کنی قربانیان کشتار سه روز قبل طالبان میباشند وافراد که مشغول جمع آوری و دفن کردن هستند کمتر اهل قزل آباد و بیشترینه از قرای همجوار و حتی یولمرب آمده اند من هم همه چیز را فراموش کرده به کمک دیگران شتافتم و در آخر روز جسدی از یک مخروبه  یافت شد که بخش های از جسد  را سگها خورده بودند "

آقای صادق اضافه کرد که مردم قریه جسد را شناسایی کردند جسدی را که سگها پاره پاره نموده بخشی از آن را خورده بودند جسد  علی محمد بای مرد غریبکار و بی آزار قریه قزل آباد بود که در گوشه ی از قریه کشته شده بود.

ژور نالیستان داخلی و خارجی در آنزمان و بعد ها در باره قزل آباد گزارش های نوشته اند و از جمله احمد رشید ژورنالیت مشهور پاکستانی درصفحه 94 کتاب ((طالبان،اسلام ،نفت و باری بزرگ در آسیای میانه)) که در سال 2001 منتشر شده است مینوسد:"طالبان در وقت تهاجم و عقب نشینی بقتل عام اقدام نموده اند هفتاد نفر مردم قریه قزل آباد شهر مزار شریف را قتل عام کردند."

رقم که آقای رشید از کشته شده گان قزل آباد درج کتاب خود نموده است برای تعدادی از صاحب نظران و اهل تحقیق افغان پذیرفتنی نیست. استاد رسول محسنی ریس نهاد های جامعه مدنی ولایت بلخ و استاد حقوق پوهنتون بلخ میگوید :"در آنروز هیچ مرجع بیطرف ومعتبرو ژورنالیستی در محل حادثه نبوده که تعداد کشته شده گان را حساب کند شاید شهیدان حادثه قزل آباد بیشتریا کمتر از هفتاد نفر باشد فقط چیزی که تثبیت است وکسی منکر آن شده نمی تواند،قتل مردم بیگناه قریه قزل آباد است که ثبت کتیبه خونین تاریخ افغانستان گردیده است."

                                                                         بابک