روابط سالم در خانواده نویسنده:

روابط سالم در خانواده نویسنده: محراب روابط سالم در خانواده کد مطلب 9/2 اهمیت و ضرورت بحث خانواده، از مهم ترین عوامل مؤثر در روابط، و محیطی امن برای دست یابی به اهداف عالی انسانی است. خانواده، مرکز هرگونه ثروت مادی و معنوی و کانونی برای پرورش شخصیت انسان هاست. بنابراین ضروریست عوامل ثبات و سازوکارهای ایجاد ارتباط صمیمانه و سازنده در خانواده را بررسی کنیم. با نگاهی اجمالی به وضعیت نابسامان اجتماع درمی یابیم که بیشتر دردها و مشکلات از خانواده سرچشمه می گیرد. از طرفی هنگامی که در روابط اعضای خانواده نظر می افکنیم مشاهده می کنیم که علت عمده ی بد رفتاری های اعضای یک خانواده، نداشتن آگاهی از نحوه ی ارتباط سالم است. بزرگی می گوید:" دیگران با ما بد رفتار می کنند، چون ما با آنها بد رفتار می کنیم و ما با دیگران بد رفتار می کنیم، چون نحوه برقراری ارتباط سالم را یاد نگرفته ایم" بنابراین، بحث درباره اصول و ضوابط و روابط خانواده بسیار ضروریست. برای اینکه اهمیت این بحث را بهتر درک کنیم از یک مثال استفاده می کنیم که در زندگی ها بسیار رایج و قابل لمس است:

بسیاری از زوج ها نمی دانند که زن و مرد از دو شیوه ارتباطی متفاوت استفاده می کنند. بیشتر مردها براین باورند که وقتی کسی مشکلش را برای آنها مطرح می کند، انتظار برطرف شدن آن را دارد و به همین دلیل، بی درنگ راه حلی برای مشکل ارائه می دهند. از سوی دیگر بیشتر زن ها بر این باورند که در میان گذاشتن مشکلات خود با دیگران، حتی اگر مشکل آنها را حل نکند، راهی برای پیوندجویی و رسیدن به احساس حمایت است. بی توجهی به این موضوع در بیشتر موارد سبب ایجاد ناراحتی می شود. زن از مشکلاتش شکایت می کند و مرد راه حل نشان می دهد. در این شرایط، هرگز عجیب نیست اگر زن احساس کند که همسرش به سخنان او گوش نمی دهد و مرد هم به این نتیجه برسد که همسرش تنها قصد شکایت دارد؛ زیرا هرگز به راه حل های پیشنهادی او گوش نمی دهد، ولی زوج آگاه از تفاوت زمینه های ارتباطی زن و مرد، گرفتار این برداشت نادرست از ارتباط نمی شوند؛ زیرا هردو از منظور دیگری آگاهی دارند. وقتی شما و همسرتان از تفاوت های یکدیگر در زمینه ارتباطی آگاه باشید، این تفاوت ها مشکلات کمتری ایجاد می کنند و به زندگی علاقه و تنوع بیشتری می بخشند. [1] پایه های روابط روابط صمیمانه دراز مدت، نیازمند ارزش نهادن به شریک زندگی است که می توان آن را به سه مهارت ارتباطی جداگانه تقسیم کرد:1) احترام متقابل 2) درک و فهم متقابل 3) واکنش و حساسیت مناسب . از این سه مورد، "احترام متقابل" را برایتان توضیح می دهیم: مقصود ما از احترام، نگرشی است که در آن، همسران برای هم احترام بسیاری قائلند و یکدیگر را ارزشمند می دانند. افزون بر این همسران باید این احترام را بر زبان آورند و آن را به نوعی ابراز کنند. احترام به این معنا نیست که زن و شوهر عواطف و احساسات خود، مانند خشم، سرسختی، ناراحتی روحی و غیره را از یکدیگر پنهان و آنها را به صورت عقده های روانی روی هم انباشته کنند. همچنین احترام متقابل، به معنای انتقاد نکردن از یکدیگر نیست. گاهی لازم است زن و شوهر، آشکارا از رفتار نامناسب یکدیگر انتقاد کنند، ولی باید از تندخویی بپرهیزند تا انتقاد آنان بی اثر و بی نتیجه نباشد. در روایات اسلامی، به احترام متقابل زن و شوهر بسیار سفارش شده است. امام صادق(ع) درباره احترام گذاشتن زن به شوهر می فرماید: « هر زنی که به شوهرش احترام بگذارد و آزارش نرساند، خوشبخت و سعادتمند خواهد بود.»[i] همچنین ایشان درباره احترام گذاشتن مرد به زن می فرماید:« مردی که همسری اختیار کرد، باید او را گرامی و محترم بشمارد». پیامبر گرامی اسلام(ص) نیز فرمود: «هرکس به خانواده اش توهین کند، خوشی زندگی را از دست خواهد»[ii] نشانه ها ی متقابل روابط احترام آمیز میان زوجین، نموده های ویژه ای دارد. وهمان طور که اشاره شد، لازم است که این احترام متقابل افزون بر احترام قلبی در برخی رفتار های بیرونی نیز ابراز شود. این رفتار ها عبارتند از: الف)خواندن همسر به نام مناسب و شایسته شأن او هر کس دوست دارد با نام مورد علاقه و کامل او را صدا بزنند. خانم ها بیشتر به این موضوع حساسیت نشان می دهند. از این رو هر مردی باید همسر خود را با نامی صدا بزند که مورد علاقه اوست. این عمل در شخصیت دادن به همسر، بسیار مؤثر است و سبب ایجاد عشق و محبت می شود. بعضی عادت کرده اند که نام همسر خود را به صورت مخفف بکار ببرند. برای نمونه، مردی که همسری به نام مژده دارد، او را با لفظ مژی صدا می زند. ممکن است این گونه صدا زدن همسر در محیط خصوصی خانواده، بیانگر صمیمیت میان آن دو باشد، ولی در حضور دیگران چنین نخواهد بود و می تواند دلیل کوچک شمردن همسر باشد. ب) سلام کردن هنگام ورود به منزل همه ما دوست داریم که دیگران به ما احترام بگذارند، ولی این نیاز در خانم ها بیشتر به چشم می خورد به ویژه اگر از سوی همسر باشد. یکی از راه های ابراز احترام به همسر، سلام کردن هنگام ورود به منزل است. هنگامی که شوهر از بیرون و پس از کار به منزل باز می گردد، شایسته است که به اهل منزل به ویژه به همسر خود سلام کند. این سلام کردن به او آرامش می بخشد و خستگی کار روزانه را از تن او بیرون می کند. احساس می کند که منزلت و شخصیت ویژه ای نزد همسر خود دارد، به ویژه اگر او را مخاطب خاص قرار دهد و مثلاً بگوید:«عزیزم! سلام، خسته نباشی». امام صادق(ع) فرمود: وقتی شوهر به خانه وارد می شود، باید به خانواده اش سلام کند و پیش از آن، کفشش را به زمین بزند و سرفه کند تا خانواده را از آمدن خود خبر دهد[iii] ج) استقبال از شوهر و بدرقه او یکی از نمودهای احترام زن به شوهرش، استقبال هنگام ورود به منزل و بدرقه او هنگام خروج از منزل است. هنگامی که خانم خانه با چهره ای خندان در را به روی مرد می گشاید، اثر نیکویی بر روان مرد خواهدگذاشت. شاید مرد بیرون از خانه با ده ها مشکل روبه رو بوده و با روحی پژمرده و تنی خسته وارد خانه شده است در این حال به پیشواز رفتن همسر با چهره با طراوت و باصفا ، روح تازه ای در کالبد خسته او می دمد و دلش را آرامش می بخشد. رسول گرامی اسلام(ص) فرمود: وظیفه زن این است که تا در خانه به پیشواز شوهر برود و به وی خوش آمد بگوید[iv] البته برای رسیدن به سازگاری و داشتن زندگی آرام این قاعده زیبا را بخاطر بسپارید و آن را همیشه در زندگی بکار ببندید:" از هیچکس انتظار محبت کردن نداشته باش اما وظیفه خود بدان که به همه محبت کنی" (روابط سالم در خانواده،سید داود حسینی،مرکز پژوهش های اسلامی صداوسیما) در شماره بعد قصد داریم مقاله ای را تحت عنوان"تدابیر مردان در همسرداری " برایتان چاپ نماییم که هم برای متأهل ها و هم برای مجردها سودمند است. حتماً این مقاله را بخوانید